W pomorskich Cedrach Wielkich rozwój widać gołym okiem. Doceniają to mieszkańcy Trójmiasta, którzy coraz częściej wybierają gminę jako miejsce mieszkania i wypoczynku. Nic dziwnego, bo włodarze miejscowości robią, co w ich mocy, aby zaspokoić potrzeby wszystkich mieszkańców, od malucha po seniora.
Cedry Wielkie leżą na obszarze Żuław Wiślanych. Ich powierzchnia liczy 124 kilometry kwadratowe, z czego blisko 90% stanowią grunty orne. Mimo że niewiele tu lasów, to gmina i tak jest bardzo atrakcyjna pod względem turystycznym. To prawdziwy raj dla konesera, który potrafi odnaleźć piękno natury, tam gdzie typowy turysta go nie dostrzeże. Jeśli ktoś szuka cichego miejsca na odpoczynek, z dala od zatłoczonych, przepełnionych polskich plaż oraz zgiełku miejskiego, to w gminie Cedry Wielkie znajdzie swój azyl. Na tym nizinnym terenie gleby są wyjątkowe żyzne, a obok licznych rowów i kanałów rosną typowe dla Żuław wierzby. To wciąż jeden z niesłusznie niedocenianych i nie do końca poznanych regionów Polski.
– W latach 80-tych, w ówczesnym wtedy województwie gdańskim, istniała mapa turystyczna, na której Żuławy Wiślane były zaznaczone białym kolorem, co oznaczało, że potraktowano je jako nieatrakcyjne miejsce pod względem turystycznym – mówi Janusz Stefan Goliński, wójt gminy Cedry Wielkie. – Na szczęście to się zmienia. Żuławy to wymarzona kraina dla rowerzystów i wielbicieli zabytków. Proponuję wybrać się jednośladem Rowerowym Szlakiem Mennonitów. W naszej gminie powstają sukcesywnie nowe ścieżki rowerowe. Trwają prace przygotowawcze do budowy blisko 15 km ścieżki rowerowej tzw. Wiślanej Trasy Rowerowej, która połączy Gminę Cedry Wielkie poprzez Wyspę Sobieszewską z centrum Gdańska. Docelowo chcemy, aby na rowerze można było od nas dojechać z każdej miejscowości w gminie do samego Gdańska.
W Cedrach Wielkich miłośnicy pieszych i rowerowych wycieczek mogą zobaczyć gotycki ceglany kościół pw. św. Aniołów Stróżów z XIV wieku, z drewnianą dzwonnicą z XVIII w., a także charakterystyczne domy podcieniowe. To budynki mieszkalne, w których do szczytu lub ściany bocznej przylega wsparta na słupach sporych rozmiarów zamknięta wystawka. Podcienie pełniły głównie funkcję reprezentacyjną, a w praktyce wykorzystywane były jako pokoje letnie, miejsca spotkań modlitewnych lub podręczny magazyn czy warsztat. Jak podkreślają władze gminy Cedry Wielkie, jeden z takich budynków, będący własnością gminy pochodzący z 1731 roku, zostanie przekształcony w ośrodek kulturalny, który będzie pełnił funkcję swego rodzaju „wehikułu czasu” i ukaże, jak Żuławy Wiślane wyglądały w przeszłości.
Podobnie jak w Holandii, symbolem gminy są wiatraki. Władze mają przygotowaną dokumentację odtworzenia wiatraka odprowadzającego wodę z terenów depresyjnych do rzeki Wisły. Specjalnie wybrani eksperci z Holandii pomogą w postawieniu takiego wiatraka, który stanie się wizytówką miejscowości.
Z myślą o ekologii
W przyszłym roku cała gmina Cedry Wielkie, licząca 13 sołectw, będzie w pełni skanalizowana.
– W ramach projektu wybudowaliśmy nowy reaktor biologiczny, zmodernizowaliśmy część mechaniczną oczyszczalni, pojawiła się przepompownia i stacja mechanicznego odwadniania osadu. Zainstalowaliśmy system sterowania i kontroli. Rozbudowa dwukrotnie zwiększyła przepustowość oczyszczalni, co wpłynęło na stabilizację i wzrost efektywności biologicznego oczyszczania ścieków. Projekt w 70% został dofinansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007–2013 – wyjaśnia Janusz Goliński.
W ramach przyjętego przez Sejmik Województwa Pomorskiego Planu Aglomeracji Ściekowej Cedry Wielkie – wykonano do tej pory łącznie około 70 km sieci kanalizacyjnej na łączną kwotę blisko 60 mln zł. W przyszłym roku zadanie to zostanie zakończone i gmina w stu procentach będzie skanalizowana.
Gmina stawia mocno na ekologię. W ostatnim okresie zakończyły się prace remontowe przeprowadzone w miejscowości Cedry Małe wieś, polegające na wymianie sieci wodociągowej wykonanej z azbestu. Łącznie w gminie udało się zlikwidować blisko 4 km sieci azbestowej, a w niektórych miejscowościach całkowicie wymienić na rury z PCV.
W ramach projektu „Słoneczne Żuławy” władze Cedrów Wielkich zaopatrzą wszystkie budynki użyteczności publicznej w tzw. „solary” i pompy cieplne „powietrze-powietrze”. Mają one pojawić się również na oczyszczalni ścieków. Bez wątpienia obniży to koszty związane z poborem energii elektrycznej. Prawie 15 lat temu w placówkach oświatowych zainstalowano pompy cieplne. W ramach działań wykonano geotermiczny system grzewczy do pokrycia zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków oraz ciepłej wody użytkowej.
– Zastosowanie pomp ciepła jest przyjazne dla środowiska, bo eliminuje emisje CO2, CO i pyłów. Inwestycja znacznie obniżyła koszty utrzymania obiektów, w których występuje. Nowoczesny system grzewczy oznacza również zwiększony komfort użytkowania, ponieważ zainstalowane urządzenia mogą pracować bez dozoru. Automatyka steruje pracą instalacji, utrzymując zadaną temperaturę bez konieczności ingerencji w pracę urządzeń – wyjaśnia Janusz Goliński.
Szkolnictwo: kluczowa strategia
W ubiegłym roku miało miejsce uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod rozbudowę Szkoły Podstawowej im. Henryka Sienkiewicza w Cedrach Wielkich, w tym budowę hali sportowej. Aktualnie budowany obiekt będzie dwupiętrowy i będzie posiadał antresolę. Hala będzie zaopatrzona w widownię na około 250 miejsc i dodatkowe rozsuwane trybuny, a także nowoczesne zaplecze techniczne i sanitarne z szatniami dla sportowców, trenerów, pokój lekarski i salę rehabilitacyjną. Przewidziano również budowę wyspecjalizowanej sali do edukacji przyszłych adeptów żeglarskich. W łączniku szkoły zaplanowano budowę 7 sal lekcyjnych, w tym 2 specjalistycznych do nauki języków obcych i sali komputerowej oraz dwupoziomową bibliotekę z czytelnią, gabinet pedagoga i pokój nauczycielski.
– Inwestowanie w szkolnictwo traktujemy jako misję, bo to jest przyszłość naszego kraju. Pieniądze, ponad 6 mln zł, pochodzą z rezerwy ogólnej budżetu państwa i zostały przeznaczone na ten cel decyzją Premiera RP Mateusza Morawieckiego – mówi Dariusz Drelich, Wojewoda Pomorski.
Wójt gminy dodaje: – Chcemy, aby rozbudowa szkoły wraz z budową hali sportowej służyła dobrze wszystkim naszym uczniom, mieszkańcom z terenu całej gminy i przyniosła możliwości osiągania jeszcze większych sukcesów oraz odkrycia wielu sportowych talentów. Niech stanie się to widocznym znakiem na przyszłość, że na pewno warto w nas inwestować.
Trzeba też dodać, że z myślą o uczniach 10 lat temu w gminie powstał Żuławski Ośrodek Kultury i Sportu. To miejsce, w którym po zajęciach szkolnych młodzież może realizować i rozwijać swoje pasje.
Władze nie zapominają również o najstarszych mieszkańcach. W najbliższym czasie powstanie tu dzienny klub dla seniorów, a docelowo Żuławski Dom Seniora. Ma to na celu pobudzenie do aktywności tych, którzy nierzadko czują się w społeczności marginalizowani bądź odtrącani. Teraz będą mieli miejsce, w którym znajdą zrozumienie, relaks i wypoczynek, a także będą mogli rozwijać swoją aktywność i zainteresowania.
– Najbliższe dwa lata to dla nas czas kolejnych intensywnych działań na rzecz rozwoju gminy. Zainwestujemy między innymi w rozbudowę mariny w Błotniku z myślą o żeglarzach i miłośnikach kajakarstwa, mamy do dyspozycji 150 hektarów pod utworzenie centrów logistycznych przy drodze ekspresowej S-7 Gdańsk-Warszawa. Dodatkowy nasz atut stanowi świetna komunikacja z Trójmiastem. Jesteśmy pod wieloma względami bardzo atrakcyjni i tym samym skazani na sukces… – podsumowuje Janusz Goliński.
Dariusz Brombosz