Na podmiotach wytwarzających ciepło ciążą coraz to bardziej restrykcyjne wymogi środowiskowe związane z implementowanymi do polskiego prawa dyrektywami IED, MCP, RED oraz EED. Kładą one nacisk na zwiększenie udziału ciepła odpadowego oraz pochodzącego ze źródeł odnawialnych w systemach ciepłowniczych.
Przykładem spółek ciepłowniczych, które opierają swoją strategie o te wytyczne, jest Grupa Kapitałowa Węglokoks Energia. Grupa zajmuje się produkcją i sprzedażą ciepła oraz energii elektrycznej w lokalizacjach bezpośrednio powiązanych z górniczymi zakładami wydobywczymi węgla kamiennego na terenie Śląska i Małopolski Zachodniej. Świadczenie usługi produkcji i dystrybucji ciepła podzielone jest więc na część komunalną, związaną z zaspokojeniem potrzeb miasta, na terenie którego znajduje się kopalnia, oraz na przemysłową – bezpośrednio związaną z dostawą ciepła do kopalni węgla kamiennego. Potrzeba przyjęcia przez Grupę strategii neutralności względem paliwa węglowego wymusza na spółkach wytwórczych Grupy szereg działań inwestycyjnych. W zakładach ciepłowniczych przewidziano docelowo konwersję paliwa węglowego na gazowe poprzez przebudowę istniejących wodnych kotłów węglowych oraz budowę nowych jednostek (w tym kogeneracyjnych), wytwarzających równocześnie ciepło i energię elektryczną. Na terenie Zakładu Ciepłowniczego Czeczot rozważa się także budowę kotła opalanego biomasą. Projekty modernizacyjne przewidują również wykorzystanie ciepła odpadowego z procesu chłodzenia kopalnianych sprężarek oraz odbiór ciepła z silników gazowych napędzanych metanem kopalnianym i wytwarzających energię elektryczną. W rezultacie powstanie sieć wysokowydajnych jednostek kogeneracyjnych o dodatkowej łącznej mocy przekraczającej 4 MWe, wodnych kotłów gazowych o sumarycznej mocy 85 MW, a także kotłów węglowych dostosowanych do spalania paliw gazowych o mocy 58 MW. Analizowana jest również możliwość przyłączenia do sieci ciepłowniczej Mikołaj-Nowy Wirek kotłowni węglowej działającej przy kopalni Ruda w Bielszowicach w Rudzie Śląskiej. Realizacja całego programu inwestycyjnego oraz poszczególnych projektów doprowadzi do eliminacji emisji pyłów i znaczącego ograniczenia innych zanieczyszczeń emitowanych do powietrza na terenie miast, w których Grupa prowadzi swoja działalność. Warto wspomnieć, że Węglokoks Energia sp. z o.o. została nagrodzona wyróżnieniem EkoSymbolu 2023 za swoje działania proekologiczne, mające na celu redukcję emisji zanieczyszczenia do środowiska.
– Realizowane przez nas inwestycje pomogą zredukować o 50 proc. emisję CO2, co będzie naszym istotnym wkładem w globalną poprawę klimatu – mówi Jacek Boroń, prezes zarządu Węglokoks Energia sp. z o.o. – Wspomniane inwestycje realnie przełożą się na jakość życia mieszkańców miast zaopatrywanych w ciepło przez Grupę Kapitałową Węglokoks Energia, a warto wspomnieć, że mówimy o czołówce polskich miast mających problem z zanieczyszczeniem powietrza. Z technicznego punktu widzenia nie istnieją bariery w realizacji tych projektów, a nawet z satysfakcją stwierdzamy, że posiadamy kompetencje i doświadczenie w tego typu przedsięwzięciach. Jedynym ograniczeniem jest możliwość sfinansowania inwestycji. Obecnie bowiem branża ciepłownicza boryka się z problemami utrzymania płynności finansowej, co spowodowane jest regulacją cen uniemożliwiającą utrzymanie dodatniej rentowności i spłatę rosnących zobowiązań inwestycyjnych. Branża wymaga również intensywnego wsparcia dla realizowanych proekologicznych i efektywnościowych projektów w stopniu o wiele większym niż dotychczasowe.
Warto wspomnieć, że realizowany program inwestycyjny wymagać będzie poniesienia nakładów inwestycyjnych przez Węglokoks Energia NSE sp. z o.o. w kwocie blisko 134 mln zł, a w przypadku Węglokoks Energia ZCP sp. z o.o. – ok. 41 mln zł w latach 2024-2030.
Według ekspertów na rynku brakuje dedykowanych produktów bankowych służących finansowaniu ekologicznych projektów ciepłowniczych, a środki pochodzące z funduszy krajowych oraz unijnych determinowane są oceną ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa w perspektywie krótkoterminowej. W związku z tym spółki z Grupy Kapitałowej Węglokoks Energia w większości nie mogą skorzystać z zewnętrznego finansowania, gdyż ocena kondycji przedsiębiorstw ciepłowniczych jest negatywna.
– Przedsiębiorstwa oceniane są w sposób klasyczny pod kątem zabezpieczeń i zdolności spłaty krótkoterminowej, ale nie bierze się pod uwagę kwestii przyszłych regulacji taryfowych oraz efektów środowiskowych wynikających z realizacji transformacji paliwowej. Kto zatem sfinansuje transfer na zieloną energię? – sumuje sentencjonalnym pytaniem Jacek Boroń.
