Zespół naukowców z Instytutu Maszyn Przepływowych im. R. Szewalskiego PAN pod kierownictwem dr. inż. Piotra Klonowicza w ramach projektu LIDER/12/0073/L-8/16/NCBR/2017 przygotowuje prototyp sprężarki odśrodkowej o bezolejowej, hermetycznej konstrukcji.
– W naszych maszynach stosujemy organiczne czynniki chłodnicze, chcemy więc, by układ był hermetyczny – wyjaśnia dr inż. Piotr Klonowicz, kierownik projektu.
Opracowywany problem konstrukcyjny jest związany z tym, że ułopatkowane i wysokoobrotowe koło wirnikowe i wał powinny znajdować się na łożyskach bezolejowych, te zaś wymagają smarowania czynnikiem roboczym. Jest to o tyle trudne, że lepkość substancji jest zdecydowanie mniejsza od lepkości oleju.
– W konstrukcji stosujemy gazowe łożyska foliowe, które zawierają parę folii – falistą i gładką. Łożysko współpracuje z czopem w taki sposób, że gdy wał zaczyna się obracać, przy pewnej prędkości między czopem a panewką wytwarza się film gazowy, dzięki czemu czop jest odizolowany od folii warstwą gazu, na której podparty jest wirnik. Dzięki filmowi gazowemu takie łożysko może pracować bardzo długo i prawie w ogóle się nie zużywa – dodaje naukowiec.
Aby zaprojektować i zbudować tego typu sprężarkę, niezbędna była kompleksowa wiedza z zakresu termodynamiki, mechaniki płynów i dynamiki maszyn, pozwalająca opracować wysokosprawny układ przepływowy sprężarki, który ma świetne właściwości regulacyjne. W przeciwieństwie do sprężarek wyporowych urządzenie uzyskuje świetne parametry w obciążeniach częściowych, co prowadzi do wysokich współczynników wydajności.
Opracowywane rozwiązania mają zastosowanie przede wszystkim w układach chłodniczych i pompach ciepła średniej mocy, których rynek będzie się zwiększał z uwagi na globalny trend do odchodzenia od wykorzystania energii ze spalania węgla.
Joanna Gulewicz