Od ośmiu lat w Pacanowie rozwija się Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. Pomysł na tak wyjątkowy ośrodek narodził się w niecodziennych okolicznościach
Gdy w 2003 r. akcja „Cała Polska czyta dzieciom” pokryła się z 70-tymi urodzinami postaci Koziołka Matołka, tematem zainteresował się ówczesny minister kultury, Waldemar Dąbrowski. Na sesji rady gminy zaskoczył zebranych: pokazał butelkę coca-coli, mówiąc, że Pacanów ma w swoich rękach podobnie silną markę, której potencjał jest niewykorzystany – postać autorstwa Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza. Co istotne, Makuszyński wyraźnie zaznaczył, że miasto, gdzie tak „sprytni są kowale, że umieją podkuć kozy, by chodziły w pełnej chwale”, to właśnie Pacanów na królewskim trakcie Kraków–Sandomierz. Tak powstał coroczny Międzynarodowy Festiwal Kultury Dziecięcej, w którego pierwszą edycję zaangażowany był m.in. Andrzej Wajda. Narodził się także pomysł utworzenia instytucji promującej kulturę dziecięcą.
Podjęto pozytywistyczną pracę u podstaw – powstał zarys idei, pierwsze plany, pierwsza kadra, wreszcie montaż finansowy z pierwszymi środkami. Projekt zaakceptowano i obiekt Europejskiego Centrum Bajki, autorstwa pracowni Bogdana Kulczyńskiego, oddano do użytku w 2010 r.
– Z początku wszyscy myśleli, że Pacanów istnieje tylko w bajce, toteż mieszkańcy wstydzili się jej bohatera i swojego patrona – przyznaje Karolina Kępczyk, dyrektor Centrum. – Tymczasem Europejskie Centrum Bajki odwiedza dziś 180 tysięcy gości rocznie. Jesteśmy samorządową instytucją kultury, wychodzimy także poza wystawy i tematyczne atrakcje, zmieniamy myślenie. Prowadzimy kilkanaście różnych warsztatów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży, promujemy także rolę kobiet-animatorek i organizujemy zajęcia dla seniorów.
Działalność Centrum jest zatem zakrojona szeroko, ale jej podstawę stanowi niezmiennie ogrom atrakcji. Jest kilkanaście instalacji w ramach Bajkowego Świata, po których oprowadzają profesjonalni animatorzy w kostiumach bajkowych postaci, działa Mały Teatr – teatrzyk lalkowy, a także Kino „Szkatułka”, które poza seansami dla dzieci wyświetla światowe premiery.
Jedna z ciekawszych atrakcji, nosząca miano Kraina Soria Moria, przybliża skandynawską tradycję bajarską w formie interaktywnej gry ze zwiedzającymi, przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii ekspozycyjnych.
Centrum współorganizuje ponad 40 wydarzeń kulturalnych, na których nie brakuje zagranicznych gości. Poza Międzynarodowym Festiwalem Kultury Dziecięcej jest Literacka Majówka, Zjazd Postaci Bajkowych, styczniowy Dzień Komiksu…
– … a w dniach 1–3 czerwca odbędą się w Pacanowie 85. urodziny Koziołka Matołka, w trakcie których liczne występy teatralne i muzyczne obejrzy nawet 20 tysięcy gości. Taka promocja kultury doskonale dowodzi, że ponadczasowa literatura potrafi przyciągnąć rzesze turystów i wpływać na rozwój gospodarczy gminy i regionu – mówi Karolina Kępczyk.
Sama dyrektor może się pochwalić wieloma osiągnięciami. Jej działalność, na czele ze stale rozwijającym się Centrum, została wielokrotnie dostrzeżona, co potwierdzają: Odznaka Honorowa Ministra Gospodarki, Nagroda Forum Biznesu oraz nagrody za zasługi dla kultury i turystyki.
Plany Centrum na najbliższe 10 lat są sprecyzowane. To budowa Parku Akademia Bajki Polskiej na terenach inwestycyjnych Centrum, promocja lokalnych produktów rolnych i kozich serów. Projekt zielonych szkół wymaga z kolei rozwinięcia niezbędnego parku kulturowego z zapleczem hotelarsko-gastronomicznym, które czeka na inwestora.