Naukowcy z Poznania stworzyli dwa specjalistyczne zespoły, które postanowiły rozwiązać problem bólu onkologicznego oraz braku organów do przeszczepów. Śmiało można już mówić o konkretnych sukcesach
Takiej tabletki przeciwbólowej świat jeszcze nie widział. Uśmierzy m.in. ból onkologiczny. Lek powstaje w ramach projektu ONKOKAN, który wchodzi w fazę finalną. Liderem prac jest Katedra Biochemii i Biotechnologii, która do współpracy zaprosiła Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Instytut Genetyki PAN, PozLAB Sp. z o.o. oraz Laboratorium Genetyki Molekularnej.
–Nasz projekt z zakresu biotechnologii medycznej obejmuje opracowanie ekstraktu kannabinodowego o zmniejszonej ilości składnika psychoaktywnego, który ze względu na wysoką zawartość kannabidiolu (CBD) zapewni właściwości przeciwbólowe, a jednocześnie obniży ryzyko związane z uzależnieniem i przedawkowaniem –wyjaśniaprof. dr hab. Ryszard Słomski, kierownik Katedry Bioechemii i Biotechnologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Naukowcy sprawdzili, jak komórki człowieka reagują na rewolucyjny lek. Testy wypadły bardzo dobrze. Tabletka nie ma właściwości toksycznych.
Chory nie będzie połykał medykamentu. Metoda podania leku będzie mukoadhezyjna, w tym przypadku poprzez błonę śluzową jamy ustnej. Pacjent samodzielnie zdecyduje, jak długo korzystać z jego właściwości i zastosowania.
Projekt ONKOKAN jest realizowany dzięki wsparciu funduszy z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Umowa nr INNOMED /I/11/NCBR/2014 z dnia 26.08.2014 r.).
–Ważnym etapem projektu jest hodowlain vitrowyselekcjonowanych odmian konopii, która zapewni sporą ilość wyjściowego surowca do badań oraz jego jednorodność, uniezależniając ten proces od warunków atmosferycznych – dodaje prof. R. Słomski.
Technologia transplantologiczna
Pionierska terapia bólu, to nie jedyny sukces Katedry Biochemii i Biotechnologii Uniwersytetu Przyrodniczego z Poznania w ostatnim czasie. Poznańscy specjaliści od biotechnologii medycznej postanowili pomóc krajowym ośrodkom transplantologicznym. Wprawdzie mamy w Polsce sporo transplantologów, i to na światowym poziomie, ale brakuje organów i tkanek od zmarłych dawców, niezbędnych w celach transplantacyjnych. Zapotrzebowanie na organy, tkanki i komórki do przeszczepów wzrasta, i to mimo postępu w biologii komórek macierzystych oraz inżynierii tkankowej. –Stwarzamy alternatywę dla sztucznych narządów i komórek macierzystych – przekonuje prof. R. Słomski. – Receptą na poprawę sytuacji są nasze badania z zakresu technologii transplantologicznej. W ramach projektu MEDPIG opracowujemy technologię wykorzystania tkanek transgenicznych świń w biomedycynie. W nowatorski projekt z sukcesem włączyliśmy specjalistów zootechniki, weterynarzy, immunologów, genetyków, biologów molekularnych. To duży projekt o charakterze interdyscyplinarnym.
Projekt, który również jest realizowany dzięki wsparciu funduszy z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Umowa nr INNOMED /I/17/NCBR/2014 z dnia 30.12.2014 r.) przyczynił się do powstania kilku linii transgenicznych świń, które scharakteryzowano na poziomie molekularnym i funkcjonalnym. To istotna część badań, bo umożliwiają ich wykorzystanie w eksperymentalnym leczeniu chorób człowieka. –Stosując w przeszczepach organy czy też tkanki zwierząt niemodyfikowanych genetycznie, musimy liczyć się z odrzuceniem ich przez organizm ludzki. Nasi genetycy wprowadzili do genomu świń gen ludzki. Tak zmodyfikowana powierzchnia komórek sprawia, że układ odpornościowy człowieka nie traktuje ich jak wroga i nie odrzuca w momencie transplantacji –wyjaśnia prof. R. Słomski. Transgeniczne świnie przygotowuje zespół Instytutu Zootechniki PIB w Krakowie.
Tkanki transgeniczne zwierząt: skóra, zastawki czy naczynia mogą być stosowane w leczeniu człowieka. Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii z Zabrza uzyskała dostęp do zastawek transgenicznych świń o określonych parametrach masy i włączyła się w realizację projektu MEDPIG. –Wierzymy, że w kardiochirurgii zwierzęta transgeniczne mogą pomóc chorym. Na początek w zakresie leczenia pewnych fragmentów serca, jakim są zastawki. Przeprowadzamy testy funkcjonalne takich zastawek pozyskanych od świń modyfikowanych genetycznie. Dodajemy do tego nasze techniki inżynierii tkankowej i optymistycznie zakładamy, że za 2 lata taka innowacyjna zastawka będzie mogła skutecznie przedłużać życie naszym pacjentom. To szansa na wyeliminowanie zabiegów związanych z wymianą zastawek –mówidr hab. n. med Piotr Wilczek, profesor Instytutu Protez Serca z Zabrza.
W Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich w oparciu o skórę z transgenicznych świń leczy się ciężkie przypadki poparzeń. A Uniwersytet Medyczny z Poznania pracuje nad wykorzystaniem ksenogennej tkanki naczyniowej do rekonstrukcji wysokociśnieniowego układu tętniczego.
Dariusz Brombosz
