Rzeszów to jedno z najpiękniejszych, najstaranniej utrzymanych i najsprawniej zarządzanych miast w Polsce. Przybywa mu mieszkańców i rozrasta się z roku na rok. Widać, że każdy skrawek ziemi ma tu dobrego gospodarza. To najlepszy przykład Siły Polskiej Samorządności
Robotnik samorządności
– Czuję się normalnym robotnikiem samorządności – mówi Tadeusz Ferenc, prezydent Rzeszowa. – Jako urodzony rzeszowianin kocham to miasto takim, jakie było dawniej i jakie jest dzisiaj. Pragnę, aby zmieniało się na korzyść, aby piękniało i dawało zadowolenie wszystkim mieszkającym i odwiedzającym. Pod wpływem naporu z niemal wszystkich środowisk w mieście zrezygnowałem z kandydowania do Sejmu RP, aby móc nadal pracować dla Rzeszowa
Wybierają Rzeszów
W 1944 roku liczba ludności miasta wynosiła niespełna 27 tysięcy. Na początku XXI wieku było ono najmniejszym, a zarazem najgęściej zaludnionym miastem wojewódzkim w Polsce. Dziś Rzeszów liczy blisko 200 tys. mieszkańców.
Stolica Podkarpacia powiększała (i nadal powiększa) swoje terytorium przez przyłączanie – po stosownych referendach – sąsiednich sołectw. Jest w tym działaniu strategiczna myśl. Mieszkańcy wsi zyskują lepsze połączenia i możliwość włączenia do infrastruktury dużego miasta, otrzymują finansowe wsparcie w inwestycjach, zaś inwestorzy mogą zagospodarowywać tereny, co generuje wpływy z podatków z korzyścią dla wszystkich mieszkańców.
W nowych osiedlach tworzone są miejskie punkty obsługi, które ułatwiają przeprowadzenie formalności związanych z przyłączeniem. Jesienią każdego roku prezydent spotyka się z mieszkańcami, konsultując plany w zakresie najpilniejszych zadań inwestycyjnych i remontowych. Według badań Uniwersytetu Rzeszowskiego obecnie ponad 90% mieszkańców popiera rozszerzanie granic miasta.
Od 2006 r. Rzeszów powiększył swoje terytorium o 136%, a liczba ludności wzrosła o 35 tysięcy. Od 1 stycznia 2019 r. powiększył się do 126,57 km2. Na terenach przyłączonych zainwestowano około 2 mld zł. W 2003 r. budżet miasta wynosił ok. 370 mln zł, z czego ok. 50 mln zł przeznaczano na inwestycje. Dziś liczby te wynoszą odpowiednio: 1,65 mld zł budżetu, z czego na inwestycje przeznacza się ok. 700 mln zł. Według raportu Polskiej Akademii Nauk w ciągu kilkudziesięciu najbliższych lat tylko w dwóch miastach Polski – Warszawie i Rzeszowie – nastąpi wzrost populacji mieszkańców.
Trudno się dziwić, skoro realizacja wielu inwestycji, w tym przedsięwzięć z dofinansowaniem zewnętrznym, zachęca do osiedlania się w mieście. Statystyki pokazują, że 80% mieszkańców dynamicznie powstających nowych osiedli mieszkaniowych przeprowadziło się do Rzeszowa z innych gmin. Budowa infrastruktury drogowej, szkół, przedszkoli, żłobków, domów kultury, lepsze skomunikowanie nowych terenów z centrum Rzeszowa dzięki nowoczesnym autobusom, sprawiają, że poprawia się jakość życia mieszkańców.
– Kiedy obejmowałem urząd, Rzeszów w praktyce nie dysponował terenami inwestycyjnymi, więc podjąłem decyzję o rozszerzeniu granic miasta – podkreśla Tadeusz Ferenc. – Pewna część mieszkańców protestowała, organizowano nawet nielegalne manifestacje. To już przeszłość, ale lubię przeciwników, to zostało mi w charakterze po aktywnym uprawianiu sportu, to mnie pobudza do działania. Na nowych terenach realizujemy inwestycje zarówno mieszkaniowe, jak i dające kolejne miejsca pracy. Zależało mi, żeby jak najszybciej, nawet tanio, sprzedać działki i ta taktyka się sprawdziła, gdyż bardzo szybko rosły przychody z inwestycji. Niemal wszyscy inwestorzy ze strefy ekonomicznej przewinęli się przez mój gabinet, pytając o konkretne zawody: szlifierzy, spawaczy i wiele innych profesji. Dzięki naszym szkołom i uczelniom kształcącym odpowiednie kadry, inwestorzy pozostali zadowoleni. Cieszę się również, że przybywa dzieci; dla nich chcemy budować żłobki, przedszkola i szkoły.
Stolica regionu
Rzeszów jest największym ośrodkiem przemysłowym, akademickim, handlowo-usługowym i kulturalnym w Polsce południowo-wschodniej. W stolicy województwa podkarpackiego krzyżują się ważne trakty drogowe: autostrada A4 łącząca Europę Zachodnią z Ukrainą oraz drogi: ekspresowa S19 i krajowa nr 9, umożliwiające najkrótsze połączenie krajów skandynawskich i nadbałtyckich z państwami Europy środkowo-wschodniej. Przez miasto przebiega magistrala kolejowa łącząca Niemcy, Polskę i Ukrainę. Bardzo dużym atutem stolicy Podkarpacia jest Międzynarodowy Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka”, zlokalizowany zaledwie 6 km od granic miasta, oferujący bezpośrednie połączenia pasażerskie z ważnymi europejskimi metropoliami.
W Rzeszowie działa ponad 27 tys. firm obsługiwanych przez przeszło 800 instytucji otoczenia biznesu. Wiodącymi gałęziami przemysłu miasta są: lotnictwo, informatyka, budownictwo oraz sektor chemiczny. Bardzo dobrze rozwijają się też branże: farmaceutyczna, spożywcza, automotive, jak również sektor nowoczesnych usług dla biznesu. W mieście funkcjonują dwie uczelnie publiczne, renesans przeżywają średnie szkoły techniczne. Wyniki z prowadzonych przez nie egzaminów maturalnych należą do najwyższych w Polsce.
Mieszkania dla młodych i nie tylko
W Rzeszowie rozwija się infrastruktura mieszkaniowa – od kilku lat powstają tu setki nowych mieszkań. Nowoczesne osiedla, urocze miniosiedla i pojedyncze budynki wielorodzinne o ciekawej architekturze są obiektem pożądania nowych mieszkańców. Szklane Tarasy, bloki mieszkalne przy ul. Bł. Karoliny, Wikana Square, Bulwary Park z najwyższymi budynkami na Podkarpaciu, Nova Graniczna, Capital Towers, Urocze Nowe Miasto, Dzielnica Parkowa, Osiedle Zawiszy, Witolda Park, Bella Dolina, Osiedle Karoliny, Osiedle Słoneczne, SkyRes – to najważniejsze inwestycje deweloperów wzbogacające tkankę miejską i gwarantujące komfort mieszkania.
Tak rośnie nowy Rzeszów
Lista rzeszowskich inwestycji miejskich w ostatnich latach potrafi zaimponować.Tylko w ostatniej dekadzie powstały nowe drogi, ulice, ronda, węzły komunikacyjne, wiadukty, największy most w Rzeszowie, ciągi pieszo-rowerowe wzdłuż Wisłoka, bloki komunalne, żłobki, szkoły, place zabaw, domy kultury, hala sportowa, kompleksy boisk sportowych w ramach programu „Moje Boisko – Orlik 2012”, baseny ROSiR. Przebudowano wiele ulic, połączono centrum miasta z obwodnicą, zbudowano kanał ulgi dla potoku Mikośka w celu zabezpieczenia przeciwpowodziowego. Utworzono zakład wodolecznictwa i rehabilitacji w Szpitalu Miejskim. Poprawiono bezpieczeństwo w zakresie zagrożeń pożarowych, powodziowych i katastrof poprzez zakup sprzętu ratowniczego. Wyremontowano Park Jedności Polonii z Macierzą. Oszczędności przyniosła termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, przebudowano stadion miejski, uporządkowano gospodarkę wodno-ściekową na terenie miasta, uruchomiono skatepark, nowoczesny dirtpark na Podpromiu, fontannę multimedialną, Park Papieski, Park Kultury i Wypoczynku. Powstało ponad 12 km ścieżek rowerowych, rokrocznie przybywają kolejne. Poprawiono infrastrukturę placówek pomocy społecznej. Nowe inwestycje ucieszyły miłośników biegania, spacerów oraz jazdy na rowerze. W 2018 r. otwarto na wskroś nowoczesny Dworzec Komunikacji Lokalnej. Powstała suszarnia mechaniczna osadów ściekowych.
– Przebudowaliśmy główne ulice. Są teraz piękne i chodzą po nich tłumy ludzi – mówi Tadeusz Ferenc, który, co warto podkreślić, jako prezydent nie waha się przed odważnymi decyzjami mimo różnicy zdań na linii prezydent – konserwator zabytków. – Jeden z wiceministrów sprawiedliwości doradził mi wprost: Może i będą trudności i kontrowersje, ale ulica zostanie dla ludzi. Ta filozofia jest mi bliska. Nasze miasto pięknieje, żeby ściągać turystów, którzy mogą pospacerować, zjeść ciastko w ogródkach czy kulturalnie się zabawić.
Klimatyzowane przystanki
Sprawna i punktualna komunikacja miejska jest chlubą Rzeszowa. Jej rozwój oparty jest na trzech filarach: nowoczesny tabor, wygodna infrastruktura oraz system informacji i sterowania ruchem. Z 55 linii autobusowych codziennie korzysta blisko połowa z ponad 200 tys. mieszkańców aglomeracji. Aby uczynić komunikację miejską bardziej przyjazną i atrakcyjną, przystąpiono do realizacji wielkiego programu „Budowa systemu integrującego transport publiczny miasta Rzeszowa i okolic”, wartego ok. 0,5 mld zł, z 85% udziałem dofinansowania ze środków unijnych. W efekcie „elektryki”, „gazowce” i „hybrydy” zastępują tradycyjne pojazdy.
Za 20 mln zł został kompletnie przebudowany dworzec lokalny przy ul. Towarnickiego, zasilany panelami fotowoltaicznymi – jeden z najnowocześniejszych w Polsce. Trwa rozbudowa sieci tablic przystankowych z dynamiczną informacją o najbliższych odjazdach, a także biletomatów mobilnych i stacjonarnych. Plany zakładają wymianę 210 oświetlanych fotowoltaicznie wiat przystankowych, z których część będzie ogrzewana zimą, a chłodzona latem. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom programistycznym poprawiono punktualność. Postawiono pylony z nocnym oświetleniem rozkładów jazdy, zasilane wyłącznie fotowoltaicznie. Dzięki współpracy z policją zmniejszyły się kolejki przed skrzyżowaniami.
W sierpniu 2017 r. wprowadzono wspólny bilet w autobusach i pociągach Przewozów Regionalnych na terenie aglomeracji rzeszowskiej i okolic. – Będziemy starali się poszerzać jego zakres. Pasażerowie chętnie wybierają ten bilet, niewiele droższy od ogólnomiejskiego sieciowego. Transport szynowy jest niezależny od korków na ulicach dojazdowych miasta, co jest szczególnie ważne wobec stałego zatłoczenia na drogach – podkreśla Tadeusz Ferenc.
Oddychać pełną piersią
Ważną rolę w tworzeniu dobrej opinii o mieście i komforcie zamieszkiwania w nim odgrywa rozwój ciepłownictwa systemowego, które z jednej strony stymuluje budownictwo, a z drugiej – ogranicza zjawisko smogu. W ostatnich latach przyłączenia do sieci nabrały dynamiki. Rozwija się program ciepłej wody. Dzięki systematycznej wymianie starych rurociągów od kilku lat nie odnotowano większych awarii ciepłowniczych. Zwiększa się bezpieczeństwo dzięki sukcesywnemu wyeliminowywaniu zagrożenia zatruwania tlenkiem węgla czy też wybuchami gazu. Mapa palenisk na terenie miasta, będących źródłem niskiej emisji, pozwala dotrzeć do każdego właściciela czy administratora budynku z ofertą najlepszego, najbardziej ekologicznego ciepła. Nic dziwnego, że dzięki tym działaniom powietrze w mieście należy do najczystszych w Polsce, co potwierdzają badania monitorujące.
– Stawiam na fotowoltaikę – mówi Tadeusz Ferenc. – Zdecydowanie działamy w kierunku ograniczenia niskiej emisji. Staramy się minimalizować zużycie energii pochodzącej z klasycznych węglowych elektrowni. We własnym ogrodzie ustawiłem panele fotowoltaiczne z nadzieją, że oprócz własnych korzyści zainteresuję tym rozwiązaniem innych, również przez media. I tak się stało. Instalacje fotowoltaiczne funkcjonują w przedszkolach i szkołach, zachęcam do wykorzystywania ich w oświetlaniu co najmniej części wspólnych budynków wielorodzinnych. Z kolei w osiedlach, które mają najgorsze powietrze, za wszelką cenę chcemy wprowadzać ciepło systemowe.
Znikające graffiti
Dzięki determinacji w Rzeszowie zlikwidowano problem graffiti. – Odpowiedź na często zadawane pytanie: jak tego dokonaliśmy? jest prosta: konsekwencją i determinacją – podkreśla Tadeusz Ferenc. – Postanowiłem zniechęcić „malarzy” i uświadomić im, że ich dewastacje są bezcelowe. Po prostu wszystko, co oszpecili nocą, było już rano odnawiane i zamalowywane. Mamy więcej farby i jesteśmy bardziej od nich zdeterminowani, aby utrzymywać wysoki standard estetyki tkanki miejskiej.
Podglądanie zagranicy
Prezydent Rzeszowa nie ukrywa, że podczas wyjazdów za granicę obserwuje różne rozwiązania i – jeśli uzna je za korzystne – stymuluje czy wręcz nakazuje wprowadzenie ich w życie. Jedną z najciekawszych innowacji, zapożyczoną z Dubaju, są wspomniane przystanki autobusowe podgrzewane zimą, a chłodzone latem. Kontenerowy system budowy przedszkoli sprawdził się w Pradze, więc Rzeszów też będzie mógł z niego skorzystać.
Niedawno delegacja Rzeszowa, jako jedynego miasta z Polski, została zaproszona do Chin do tzw. „Okrągłego Stołu” na temat komunikacji samochodowej i nowinek w tym zakresie.
– Zainspirowało mnie to do sugestii nauki podstaw języka chińskiego w przedszkolach, szkołach podstawowych, średnich i w uczelniach – mówi Tadeusz Ferenc. – Zadowolenie jest duże, gdyż komunikacja z Chinami niesie wielki potencjał pod każdym względem.
Słynna okrągła kładka nad skrzyżowaniem al. Piłsudskiego z ul. Grunwaldzką, w samym centrum Rzeszowa, dzięki której zamiast oczekiwać na światłach można spacerować, ciesząc się widokiem, to pomysł rodem z Szanghaju. Aby zapewnić możliwie długi okres kwitnienia roślin, na terenach zieleni miejskiej nasadza się najpierw bratki, a później chryzantemy, co sprawia, że Rzeszów ukwiecony jest przez większą część roku, podobnie jak węgierski Tokaj będący inspiracją takiego rozwiązania. W galeriach handlowych funkcjonują oddziały urzędu miasta, ułatwiając dostęp i załatwianie spraw urzędowych (np. wymianę dowodu osobistego).
– Podglądamy dobre rozwiązania po to, żeby mieszkańcy czuli się dobrze – mówi Tadeusz Ferenc. – Bardzo często jeżdżę wieczorami i nocą z żoną po moim mieście; patrzę, jak ono wygląda, co się w nim dzieje i co można poprawić, gdzie i w co zainwestować. Odczuwam przy tym przyjemność i satysfakcję, także ze spotkań z ludźmi. Pełniąc funkcję prezydenta odbyłem ich ponad pół tysiąca. Sale były wypełnione po brzegi, niejednokrotnie ponad 500 uczestnikami, a trwały po ponad sześć godzin. Tak rozumiem swoją służbę – miastu i ludziom.
Danuta Klimek
Tadeusz Ferenc, urodzony rzeszowianin, w latach 2001–2002 zasiadał w Sejmie IV kadencji. W tym samym roku został wybrany na urząd prezydenta miasta. Kolejne wybory na tę funkcję wygrywał zawsze w pierwszej turze, otrzymując kolejno prawie 77%, ponad 53%, ok. 66% i w 2018 ok. 64% głosów. W 2019 r. zrezygnował z kandydowania w wyborach parlamentarnych na rzecz pracy w samorządzie.
