O innowacyjnych instalacjach propanowych, znaczeniu branży HVACR dla gospodarki, a także szerokiej gamie produktowej rozmawiamy z Robertem Kapicą, dyrektorem generalnym Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego COOL.
Branża HVCAR to bardzo istotny, choć mniej dostrzegany element gospodarki.
To prawda. HVACR to skrót, który po przetłumaczeniu z języka angielskiego oznacza: ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja i chłodnictwo. Wiedza o jej znaczeniu jest dość mało rozpowszechniona w społeczeństwie, a szczególnie dotyczy to ostatniego członu – chłodnictwa. Tematyka ogrzewania i wentylacji większości jest znana, dlatego skupię się na pozostałych elementach. Definiując w kilku zdaniach klimatyzację: można ją określić jak zbiór rozwiązań technicznych, których efektem działania jest utrzymanie np. w budynku czy jego poszczególnych pomieszczaniach klimatu o określonej temperaturze, najczęściej między 20 a 25ᵒC, a czasami, tam gdzie jest to wymagane, również stałej wilgotności. Mamy tu do czynienia zarówno z chłodzeniem powietrza, jak i z jego ogrzewaniem. Najprostszym przykładem klimatyzacji jest zamontowany w pokoju klimatyzator zapewniający mieszkańcowi komfort temperaturowy. Większe, rozbudowane systemy klimatyzacyjne spotykamy np. w hotelach, galeriach handlowych lub biurowcach. W środowisku ludzi branży utarło się powiedzenie, że wraz ze spadkiem temperatury tam, gdzie kończy się klimatyzacja, zaczyna się chłodnictwo. Jak się wydaje, przeciętny Polak ma dużo większą wiedzę na temat klimatyzacji niż chłodnictwa, które zazwyczaj kojarzy się z lodówką w domu i mrożonkami w supermarkecie. Nie zdaje sobie również sprawy, jak duże jest zapotrzebowanie na chłodzenie i w jak szerokim zakresie występuje ono w gospodarce. Oprócz oczywistej potrzeby chłodzenia i zamrażania żywności, od początku procesu produkcji do składowania i dystrybucji, chłodnictwo jest niezbędne także w przemyśle chemicznym, tworzyw sztucznych, farmaceutycznym, zbrojeniowym, motoryzacyjnym, maszynowym, służby zdrowia i wielu innych. Systemy chłodnicze zaczynają się od prostych, niedużych instalacji rzędu kilku kilowatów mocy chłodniczej, a kończą na rozbudowanych systemach o łącznej mocy kilku tysięcy kilowatów, występujących np. w dużym zakładzie produkcji mięsa. Krótko mówiąc: wszędzie tam, gdzie reżim technologiczny na danym etapie produkcji czy eksploatacji wymaga obniżenia temperatury, pojawia się odpowiednio dobrane urządzenie lub cały system, który ma temu służyć.
I w tym momencie trafiamy do marki COOL.
Tak. Dzisiaj PPH COOL jest jednym z największych polskich producentów agregatów wody lodowej, agregatów skraplających i zespołów sprężarkowych oraz znaczącym dostawcą kompletnych instalacji chłodniczych.
Dużo skomplikowanych nazw. Mógłby pan krótko wyjaśnić, co to za urządzenia?
Agregaty wody lodowej nazywane również z języka angielskiego chillerami to urządzenia służące do chłodzenia wody i niezamarzających mieszanek glikolowych stosowanych szeroko w chłodnictwie. Mowa jest o urządzeniach od kilku kilowatów mocy chłodniczej do niemal tysiąca kilowatów, co oddaje skalę wielkości instalacji, jakie można zbudować z użyciem tego sprzętu. Dla porównania: lodówka domowa ma mniej niż pół kilowata mocy chłodniczej. Schłodzona woda lub mieszanka glikolu rozprowadzana jest wszędzie tam, gdzie należy obniżyć temperaturę, trafia do wymiennika ciepła wyposażonego w wentylatory, które – mówiąc prostym językiem – wtłaczają chłód do pomieszczania. To np. komora z żywnością, witryna chłodnicza w supermarkecie albo klimatyzowany pokój hotelowy. Agregaty skraplające i zespoły sprężarkowe to moduły, które po połączeniu z dodatkowymi elementami odbywającym się w miejscu instalacji tworzą lokalny, stosunkowo niewielki układ chłodniczy. We wszystkich wymienionych urządzeniach stosuje się czynnik chłodniczy, czyli specjalny gaz, którego właściwości termodynamiczne pozwalają na uzyskanie efektu chłodzenia. Większości ludzi na pewno znane jest słowo freon, którym określano niegdyś gaz wykorzystywany m.in. w lodówce przykładowo R134a. Ze względów ekologicznych został on zastąpiony przez inne gazy, co więcej rodzaje dozwolonych czynników chłodniczych jakie stosuje się w urządzeniach mocno determinuje kierunki zmian w branży.
Dzisiejsze świat funduje nam wiele niespodzianek. Jakie wymieniłby pan czynniki stymulujące wasz rozwój i działania?
Jak każda firma, zwłaszcza producencka, funkcjonujemy w określonych warunkach rynkowych i legislacyjnych. Sprzyjającymi czynnikami są dla nas dobra koniunktura, rosnąca gospodarka i zamożność społeczeństwa, co przekłada się na większą konsumpcję i popyt np. na produkty żywnościowe. Zamożność kreuje nowe potrzeby i konieczność dostarczania na rynek coraz to nowych produktów o wyższej funkcjonalności, lepszej jakości, ładniej opakowanych i dostępnych od ręki. Większość z tych nowych, bardziej przetworzonych towarów wymaga z kolei chłodzenia na którymś etapie produkcji, transportu czy chociażby ekspozycji w sklepach. Weźmy na przykład modę na catering i tzw. Dietę “pudełkową”. Sam proces produkcji, przechowywanie półproduktów, a potem już gotowych zestawów, a także utrzymywanie ich we właściwej temperaturze w trakcie dystrybucji wymaga właściwego chłodzenia. Inny przykład to inwestycje w służbie zdrowia, budowa i modernizacje szpitali, które wymagają nowoczesnych systemów klimatyzacji, a także sprzęt medyczny, który również posiada systemy chłodzenia, taki jak rezonans magnetyczny. Przeszkadzają na pewno skomplikowane i coraz bardziej obciążające podatki, w dodatku ostatnio podlegające częstym zmianom, no ale z tym borykają się wszystkie firmy. Natomiast są uwarunkowania, które mocno wpływają na kierunek rozwoju naszej branży, z których najpoważniejszy wpływ ma polityka ochrony klimatu i redukcji emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Wspomniane wcześniej freony charakteryzują się wysokimi współczynnikami GWP, czyli potencjałem tworzenia efektu cieplarnianego, który jest wyrażony w kg CO2 – czyli dwutlenku węgla, gazu który powoduje globalne ocieplenie. Dla zobrazowania tego potencjału powiem, że jeden z najbardziej jeszcze niedawno popularnych freonów, wypuszczony w ilości 1 kg do atmosfery, powodował skutki równoważne do uwolnienia ponad 2000 kg CO2. Polityka klimatyczna Unii Europejskiej doprowadziła do wejścia w życie dwóch kluczowych dla producentów i firm instalacyjnych z branży chłodniczej regulacji prawnych: dyrektywa Ekoprojekt oraz tzw. rozporządzenie F-gazowe. Pierwszy akt obliguje wszelkich producentów urządzeń zużywających energię elektryczną – a takimi są urządzenia chłodnicze – do systematycznej modyfikacji konstrukcji, których celem jest osiąganie określonej wysokiej sprawności, czyli zmniejszenia zużycia energii, co w pośredni sposób ograniczy emisję CO2 do środowiska. Druga regulacja to ograniczenie wpływu bezpośredniego tworzenia efektu cieplarnianego przez urządzenie chłodnicze, tzn. nakazuje stosowanie takich czynników chłodniczych (gazów), których współczynniki GWP są odpowiednio niskie. Stosowanie takich czynników to wyzwanie dla inżynierów, ponieważ wymagają one specjalnych rozwiązań, a najniższe GWP mają gazy naturalne. Nasza firma postawiła m.in. na R290.
R290?
Taka jest nazwa handlowa propanu.
Propanu? O ile wiem, ten gaz jest palny!
Spokojnie. Tak, jego cechą jest palność, ale w zastosowaniu chłodniczym w żadnym momencie nie dochodzi do jego spalania. To po pierwsze. Po drugie: gaz ten zamknięty jest w szczelnej instalacji urządzenia typu chiller i podlega różnym zmianom termodynamicznym wymuszonym przez elementy składowe urządzenia. Uzyskuje się z niego efekt chłodniczy w taki sam sposób, jak przy użyciu wycofanych, niedozwolonych gazów. Cała sztuka polega na tym, aby urządzenie było zbudowane zgodnie z normami bezpieczeństwa, a zastosowane komponenty prawidłowo dobrane. Kompletne urządzenie montuje się na zewnątrz budynku, ma otwartą ramową konstrukcję i w przypadku awaryjnego wycieku propan nie jest w stanie wytworzyć niebezpiecznego stężenia w powietrzu, tak więc nie może dojść do jego zapłonu. Maszyna z R290 z naszej linii produktowej AQUACOOL GREEN to nowoczesne ponadczasowe rozwiązanie, które jest bardzo dobrze postrzegane przez odbiorców zachodnioeuropejskich, gdzie trendy proekologiczne rozwinęły się dużo wcześniej niż u nas.
Co jeszcze wyróżnia firmę na rynku?
Siła marki tkwi w posiadaniu własnego zakładu produkcyjnego, kadry inżynierów, konstruktorów, pracowników oraz ogólnokrajowego zasięgu działu handlowego, którego trzon składa się z pracowników posiadających wieloletnie doświadczenie. Warto wspomnieć, że historia firmy liczy sobie już ponad 40 lat i dzisiaj COOL jest jednym z największych polskich producentów tej branży, z których wiele trafia do użytkowników na całym świecie. To, co nas wyróżnia, to fakt liderowania w produkcji i sprzedaży chillerów propanowych, z czego jesteśmy szczególnie dumni. Przygodę z propanem rozpoczęliśmy już prawie 10 lat temu i na dzień dzisiejszy nie ma – przynajmniej w Polsce – firmy z takim doświadczeniem wykorzystania tego gazu. Zagranicznych konkurentów mamy dosłownie kilku. Od wielu lat przedsiębiorstwo współpracuje z najbardziej znanymi producentami – dostawcami komponentów w Europie i ma ich bardzo szeroką bazę, dzięki czemu dobrze radzi sobie z wszelkimi negatywnymi zjawiskami gospodarczymi wywołanymi pandemią w postaci np. braków produktowych. COOL to również producent OEM produkujący urządzenia chłodnicze dla innych marek, co jest przez nas postrzegane jako jeden z bodźców do podnoszenia jakości i dynamicznego rozwoju. Widocznym rezultatem takiej współpracy jest uzyskanie przez zakład certyfikatu ETL, poświadczającego spełnienie wymagań przyjętych norm bezpieczeństwa w krajach Ameryki Północnej. W ofercie firmy jest wiele przeróżnych towarów uzupełniających, niezbędnych w chłodnictwie i klimatyzacji, np. chłodnice wentylatorowe, skraplacze, dry coolery i wielu innych. W ofercie są również systemy klimatyzacji precyzyjnej, klimatyzatory domowe i klimakonwektory.
Z czego wynika przewaga konkurencyjna marki COOL?
Nasza konkurencja jest duża, a główni gracze to producenci zagraniczni, przede wszystkim włoscy i francuscy. Już w poprzedniej dekadzie postanowiliśmy jednak postawić na nowe kierunki rozwoju, które pozwolą na wypracowanie przewagi rynkowej. Wygasiliśmy projekty, które niepotrzebnie obciążały firmę i nie gwarantowały zysków w określonej przyszłości, a jednocześnie rozpraszały zasoby intelektualne. Trendy, które przyjęliśmy jako drogowskaz dla rozwoju, to ekologia promująca rozwiązania chłodnicze i urządzenia oszczędzające energię elektryczną, stosująca ekologiczne czynniki chłodnicze. Stąd nacisk na rozwój wspomnianych chillerów propanowych, które są naszym znakiem rozpoznawczym, a których w tak szerokim zakresie wydajności w Polsce nie ma nikt, a za granicą – mało kto. Wprowadziliśmy również do sprzedaży kolejne urządzenie na naturalnym czynniku CO2 – dwutlenku węgla! Na bazie szerokiej oferty produktów od kilku już lat prowadzimy aktywną działalność jako wykonawca kompletnych instalacji obejmujących projekt, wykonanie, uruchomienie i co istotne: serwis gwarancyjny i pogwarancyjny. Serwis jest bezdyskusyjnie ważnym elementem całej strategii w realizacji głównych kierunków aktywności firmy. Serwis stanowiący gwarancję ciągłości działania dostarczonej instalacji i urządzeń jest ogromnie ważnym dopełnieniem naszej kompleksowej propozycji dla klientów. Daje się ona opisać jako nowoczesne, ekologiczne i bezpiecznie działające instalacje chłodnicze od polskiej firmy. Wydaje mi się, że taki pakiet jest bardzo atrakcyjny.
Rozmawiał: Tomasz Popławski
