Kompetencje cyfrowe przeszły w ciągu zaledwie dekady niewyobrażalną metamorfozę, przeistaczając się z edukacyjnej ciekawostki w cywilizacyjną konieczność. Kasy samoobsługowe, sztuczna inteligencja w telemarketingu czy chatboty wskazują, że cyfrowy świat przenika się coraz bardziej z tym realnym, więc kompetencje cyfrowe to już nie tylko umiejętność obsługi aplikacji i urządzeń, ale także umiejętność radzenia sobie z ubocznymi skutkami cyfrowej rewolucji. Odpowiedź na te zmianę ma Fundacja ECCC
W lipcu br. Komisja Europejska opublikowała raport Digital Economy and Society Index (DESI) 2022. Indeks DESI obrazuje postępy państw członkowskich UE w zakresie digitalizacji w czterech obszarach: kapitał ludzki, łączność, integracja technologii cyfrowych oraz e-usługi publiczne. W całościowym raporcie Polska zajmuje niechlubne, 4. miejsce od końca z wynikiem 40,5 punktów (średnia unijna to 52,3). Gorzej wypadły tylko Grecja, Bułgaria i Rumunia. Prowadzi Finlandia z wynikiem 70 punktów.
– Polska jest na końcu rankingu i jako kraj ma naprawdę sporą lekcję do odrobienia w zakresie kompetencji cyfrowych – mówi Ryszard Woś, prezes zarządu Fundacji ECCC. – Mamy jednak panaceum na ten problem. Nasza fundacja realizuje bowiem (i to w sposób unikatowy) program certyfikacji kompetencji cyfrowych oparty na wytycznych unijnych – Europejskich Ram Kompetencji Cyfrowych dla Obywateli (zwanych DigComp), z którego dobrodziejstw może skorzystać każdy: zarówno osoby indywidualne, które mogą się przeegzaminować, jak i instytucje, które chcą sprawdzić poziom kompetencji swoich pracowników, a przez to łatwiej przejść do kolejnego etapu budowy swych cyfrowych strategii. Innymi słowy w prosty sposób można poznać swoje mocne i słabe strony i wiedzieć, w jakich obszarach należy uzupełnić wiedzę. Potwierdza to nasz certyfikat, który stał się już istotnym atutem przy poszukiwaniu pracy lub zawodowym awansie.
Już w 2006 r. na skutek zalecenia Parlamentu Europejskiego kompetencje cyfrowe zostały uznane za jedne z ośmiu kompetencji kluczowych niezbędnych w procesie uczenia się przez całe życie. I wydaje się, że stanowią one klucz do szeregu innych kompetencji. Czym są kompetencje cyfrowe? To zestaw umiejętności, który pozwala odnaleźć się w zinformatyzowanym świecie w różnych obszarach zawodowych. Od tak podstawowych czynności, jak edycja dokumentów, poprzez grafikę komputerową czy projektowanie 3D aż po programowanie. Umiejętności te warto certyfikować, a certyfikacja od zaufanego partnera stanowi ich namacalny dowód.
Nauka przez całe życie
Swoje umiejętności certyfikują najczęściej studenci, pracownicy różnych branż, osoby bezrobotne i poszukujące pracy, specjaliści branżowi. Zdaniem prezesa fundacji sprawa powinna obejmować jednak znacznie szerszą grupę.
– W mojej ocenie edukacja kompetencji cyfrowych powinna zaczynać się już od najmłodszych lat, od przedszkolaków, aż po seniorów, a sporą grupę docelową stanowią tu również urzędnicy. Life-long learning jest kluczem do rozwoju naszej gospodarki, koncept ten jest zresztą promowany przez Unię Europejską – podkreśla Ryszard Woś.
Do ECCC zgłaszają się różni zainteresowani. Są to często pracodawcy, którzy chcą poznać, zmierzyć i zweryfikować umiejętności cyfrowe swoich pracowników. Widoczne jest to szczególnie w branży produkcyjnej. Także jednostki administracji publicznej weryfikują w ten sposób kompetencje urzędników – co jest szczególnie ważne, bowiem w urzędach mamy do czynienia z przetwarzaniem informacji wrażliwych. Obszarów, w których przydają się kompetencje cyfrowe, jest coraz więcej. Jak wyjaśnia prezes, standard ECCC pozwala na weryfikację poziomu umiejętności cyfrowych. Oznacza to, że daje on informację zwrotną na temat obszarów, które wymagają dalszego doskonalenia u osoby egzaminowanej. Z kolei personel fundacji dba o to, aby zmiany dokonywane przez Komisję Europejską na bieżąco odzwierciedlać w swoich materiałach dydaktycznych i egzaminach, również w odpowiedzi na aktualne zapotrzebowanie rynku, poprzez wprowadzanie nowych modułów. Certyfikację kompetencji w poszczególnych zakresach można realizować na 8 poziomach: od podstawowego po ekspercki.
Prezes zauważa też, jak bardzo pandemia COVID-19 obnażyła nasze braki w zakresie rozwiązań cyfrowych. Wielu nauczycielom brakowało umiejętności prowadzenia zajęć online. Nie wiedzieli, jakie narzędzia stosować; błądzili w chaosie wynikającym z braku standardów w polskich placówkach szkolnych. Po drugiej stronie łącza, czyli po stronie uczniów, było podobnie, co zresztą stanowiło dodatkowe, spore obciążenie dla rodziców. Gdyby zawczasu – odpowiednio wcześniej – wprowadzono tu mierzalność kompetencji cyfrowych, w olbrzymiej większości zapobiegłaby ona tym problemom.
Wszyscy jesteśmy geniuszami, tylko o tym nie wiemy
Standard ECCC to nie tylko certyfikacja. Z myślą o sprostaniu aktualnym potrzebom rynku pracy Fundacja ECCC stale rozwija swoją ofertę m.in. poprzez tworzenie nowych modułów egzaminacyjnych czy programów szkoleń. Do tych najciekawszych należy „Edukator cyfrowy” zgodnie z ZSK czy przygotowany z myślą o nadchodzącym kryzysie energetycznym moduł „Zarządzanie potrzebami energetycznymi”.
– Wykorzystując naszą platformę, chcemy sprawić, aby każdy chętny mógł zrozumieć energetykę, a przez to samodzielnie mógł określić swoje potrzeby w tym zakresie i znaleźć wspólny język ze specjalistami – podkreśla Ryszard Woś. – To istotna potrzeba chwili. Mamy także świadomość wyzwań, jakie wiążą się z procesem automatyzacji gospodarki. W cyfrowym świecie przyszłości niezmierne ważne będzie wykrycie indywidualnych talentów i umiejętność, gdyż będą one decydowały o konkurencyjnej przewadze. Już w tej chwili niektórzy naukowcy porównują potencjał rozwojowy danych krajów w ilości wykrytych i posiadanych przez dany kraj talentów matematycznych, a to dopiero początek. Stąd nasz najnowszy, innowacyjny projekt dotyczący odnajdywania w ludziach unikalnych zdolności, a przez to optymalizacji indywidualnej ścieżki edukacyjnej dla każdego. Platforma ECCC pozwoli na zebranie wskaźników opisujących indywidualny profil danej osoby i stanie się podstawią do dalszych testów predyspozycyjnych.
Celem ECCC jest stworzenie całego systemu, który pozwoli w procesie walidacji odnaleźć osoby z unikatowymi zdolnościami w wielu dziedzinach, od nauk ścisłych po sztukę i kreatywność. Misją ECCC staje się stworzenie dla każdego indywidualnej ścieżki rozwoju tak, aby w pełni wykorzystać tkwiący w nas potencjał. Postępująca unifikacja sprawia bowiem, że paradoksalnie na rynku pracy coraz częściej poszukiwane będą osoby o jedynych w swoim rodzaju kompetencjach. Już za chwilę więc edukacja cyfrowa według ECCC oznaczać będzie wykrycie i rozwój nieuświadomionych zasobów tkwiących w jednostce ludzkiej.
Jakub Lisiecki
współpr.: Jacek Bies
Fundacja ECCC jest organizacją, której głównym celem jest promowanie koncepcji społeczeństwa wiedzy i upowszechniania kluczowych kompetencji. Fundacja koordynuje i nadzoruje działania związane ze standardem certyfikacji ECCC. Jej aktywność skupia się wokół prowadzenia prac badawczych, w tym wdrażania i rozwijania systemu szkoleń i certyfikacji w standardzie ECCC. Propaguje edukację oraz zdobywanie wiedzy, wspiera inicjatywy rozwijające kompetencje cyfrowe, prowadzi działalność popularyzatorską, doradczą, organizuje konferencje i seminaria.
Więcej na: www.eccc.edu.pl
